Alvar Aalto kutubxonasi

 

       20-asrning boshlarida shaharliklarning kam sonli o’yin-kulgilaridan biri kitob o’qish edi, shuning uchun shahar tom ma’noda kutubxonaga muhtoj edi. 1927 yilda Vyborgda eng yaxshi loyiha uchun tanlov e’lon qilindi va o’sha paytda unchalik mashhur bo’lmagan Alvar Aalto g’olib chiqdi. Arxitektor kutubxonaning barcha imkoniyatlari va kitoblarni saqlash sharoitlarini hisobga olibgina qolmay, tashrif buyuruvchilar uchun qulayliklarni ham unutmadi. Zamondoshlar Aaltoning yondashuvini standart sifatida tan olishdi. Kutubxona arxitektura uslubi modernizm va fin funksionalizmi, ya’ni «organik arxitektura» aralashmasida qurilgan. Finlyandiyalik arxitektor barcha sun’iy narsalarning raqibi edi, shuning uchun hatto binoning tashqi bezaklari ham o’ziga xosdir: Alvar Aalto bo’yoqlardan foydalanishdan bosh tortdi va fasadni silliq tosh bilan yotqizdi.

.      

    Aalto uslubiga xos xususiyatlar hamma joyda ko’rinadi: o’quv zalining shifti, yugurayotgan to’lqinlar yoki kitob javonlari uchun mo’ljallangan devorlarda derazalarning yo’qligi. Ajablanarlisi shundaki, tomdagi yumaloq derazalar, to’g’ridan-to’g’ri quyosh nuriga yo’l qo’ymaydigan (kitoblar yonib ketishini oldini olish uchun), lekin zallarni qulay yorug’lik bilan to’ldiradigan nozik aks ettirish tizimi. Hatto stullar va ziyofatlarning rasmlari ham me’morning o’zi tomonidan ishlab chiqilgan: uning g’oyasiga ko’ra, o’quvchi uchun silliq oyoqli va ko’pam qulagligi bo’lmagan qadni tik tutib turuvchi aylana stullarda o’tirish qulayroqdir.

   Alvar Aalto kutubxonasida to’plangan kitoblar to’plami ham juda o’ziga xosdir. Bu yerda Finlyandiyaning Lappeenranta shahri kutubxonasi tomonidan sovg’a qilingan fond asosida yaratilgan o’lkashunoslik bo’limining ajablanarli to’plami mavjud. Ushbu to’plamda dunyoning ko’plab tillarida Vyborg va Kareliya haqidagi ajoyib kitoblar mavjud.

[/cm